رهنمودهایی برای انتخاب موضوع پایان نامه
انجمن كتابداري و اطلاع رساني ايران
گروه پژوهش
رهنمود ها و ملاحظاتي پيرامون شناسايي و انتخاب موضوع پايان نامه
(براي پژوهشهاي پيمايشي حوزه هاي علوم انساني و اجتماعي)
مرحله اول: ملاحظات و نكات اوليه
ü مطالعه اجمالي در برخي زمينه هاي مورد علاقه و مهم
ü جستجو در برخي پايگاهها و نيز اينترنت تحت عبارت "research topics" و يا "research priorities" و يا " issues for research " در حوزه هاي دلخواه براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
ü مطالعه و وارسي "پيشنهادهايي براي پژوهشهاي بيشتر" در فصل آخر پايان نامه ها براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
ü صرف وقت بيشتر و مطالعه عميق تر و تحليلي تر در باره موضوع هاي مطرح
ü مشورت با استادان و ساير دانشجويان آگاه و منتقد در مورد موضوع هاي قابل قبول و مطرح
مرحله دوم: بررسي و تحليل مقوله ها و نكات مورد توجه در انتخاب موضوع
ü علاقه مند بودن به موضوع
ü در نظر گرفتن توانايي ها و امکانات فردي مثلاً قدرت تجزيه و تحليل، توانايي تحليل آماري، توانايي برقراري ارتباط با جامعه ي مورد تحقيق، و...
ü نو بودن موضوع (تكراري و يا تقليدي صرف نباشد)
ü ارزشمند بودن موضوع
- مطرح بودن در سطح ملي يا منطقه اي يا جهاني
- منطقي بودن و نه فريبنده بودن (در اين مورد بايد فرهنگ جامعه اعم از دانشجو و استاد به گونه اي اصلاح شود که دريابد ظاهر و کلمات زيبا و فريبا بدون توجه به واقعي، کارآ و منطقي بودن آن نه تنها پژوهش مفيد و گره گشايي نمي آفريند بلکه مشکل ساز هم هست)
ü كاربردي بودن (در مورد پژوهشهاي غيربنيادي): امكان استفاده از نتايج در كوتاه مدت يا ميان مدت (بتواند به يك نياز مهم پاسخ دهد)
ü مطرح بودن به منزله مسئله (امكان تعريف يك مسئله جديد مبتني بر پيشينه پژوهش يا تجربيات حرفه اي و شخصي)
ü امكان تعريف سؤال يا فرضيه بر اساس مسائل عملي يا نظري
- سؤالهاي مشخص، عيني و هدفمندي را بتوان طرح كرد
- براي پاسخ به سؤالها، راه حل علمي و روش مناسب وجود داشته باشد
ü امكان عملي اجراي پژوهش
- انجام مراحل تحقيق با دشواري غيرعادي همراه نباشد
- مراحل كار به لحاظ طول زمان مورد نظر (حداكثر يك سال) قابل انجام باشد
- مطالعات نظري و دستيابي به منابع امكان پذير باشد
- نمونه معرف (نماينده) جامعه پژوهش قابل دسترس بوده و افراد مايل به همكاري باشد
- شيوه گردآوري اطلاعات (توزيع پرسشنامه و يا مصاحبه و يا راه هاي ديگر) در مدت زمان مشخص قابل انجام باشد
- اطلاعات مورد نياز قابل دسترس و گردآوري باشد
- امكان انجام پژوهش، به لحاظ روش تحقيق (وجود يك يا چند روش براي آزمون كردن) وجود داشته باشد
ü امكان ادامه پژوهش هاي بيشتر در همان زمينه
- پيشنهادهاي جديدي را بتوان از دل پژوهش براي پژوهش هاي آتي مطرح كرد
ü امكان استخراج و چاپ چند مقاله در آن زمينه (توليد دانش جديد)
مرحله سوم: تصميم گيري كلي
ü تدوين يك فهرست از موضوع هاي مناسب بر اساس توجه به معيارهاي مرحله دوم
ü بررسي مجدد تك تك موضوع ها با نگاه منطقي و واقع بينانه
ü حذف برخي از موضوع ها كه امكان انجام تحقيق و رسيدن به نتيجه مطلوب در آنها دشوار است
ü انتخاب حداكثر دو يا سه موضوع مناسب براي تحقيق
ü بررسي هر يك از موضوع ها به لحاظ وجود منابع اطلاعاتي و وجود استاد راهنما (موضوع در حوزه توجه به تخصص و علاقه حداقل يكي از استادان باشد)
ü مشورت با يك يا دو استاد در باره موضوع هاي پيشنهادي و مسائل مرتبط با آنها
ü گرفتن تائيد اوليه از يك يا دو استاد در مورد مناسب بودن يكي از موضوع ها
مرحله چهارم: محدودكردن دامنه موضوع
ü مطالعه متون علمي براي پي بردن به فضاهاي خالي براي تحقيق در آن موضوع
ü بيان موضوع محدود شده در قالب عبارت (عنوان پايان نامه)
ü مشورت مجدد با استادان مربوطه در مورد موضوع محدود شده
ü تائيد موضوع نهايي پس از انجام اصلاحات لازم در عنوان
ü مطالعه مجدد متون علمي براي يافتن و تدوين مسئله پژوهش
ü نوشتن سؤالها و يا فرضيه هاي مناسب براي تحقيق (در واقع سؤال (اصلي و فرعي) و فرضيه هر دو براي يک تحقيق ضروري هستند)
ü مشورت با استادان مربوطه و تائيد مسئله ها و يا فرضيه ها
مرحله پنجم: انجام ساير گامهاي پژوهش
ü مشخص كردن روش تحقيق
ü مشخص كردن جامعه پژوهش
ü مشخص كردن شيوه نمونه گيري
ü مشخص كردن ابزار گردآوري اطلاعات
ü در صورتي که از پرسشنامه استفاده مي شود تعيين چگونگي پيدا کردن روايي و اعتبار آن
ü مشخص کردن روش آماري و آزمون هاي مورد استفاده
ü اجراي مراحل عملي كار
ü تدوين گزارش تحقيق
ü تدوين نتايج همراه با تجزيه و تحليل نهايي آن ها
ü تدوين محدوديت ها و مشکلات تحقيق
ü ارائه پيشنهادها براي پژوهش هاي آتي
وبلاگ گروهي كتابداران ايران با همكاري كتابداران وبلاگ نويس ايراني جهت اطلاع رساني در زمينه هاي مختلف در علوم كتابداري و اطلاع رساني تهيه شده است.پيشنهادات و انتقادات سازنده شما خوانندگان عزيز ما را در بالابردن كيفيت اين وبلاگ ياري خواهد كرد. جهت همكاري با اين وبلاگ با مدير وبلاگ تماس بگيريد.